توانمندی تمرکز و توجه یکی از ويژگیهای متمایزکنندۀ انسان است. در حقيقت، پیشرفت انسان؛ چه روحانی، چه مادی و یا اجتماعی؛ بدون تأمل و تفکر امکانپذیر نیست. حضرت بهاءالله بیان میدارند: «قوّۀ مُتفکّره، مخزن صنايع و علوم و فنون است.»۱
در آثار بهائی آداب و شیوۀ خاصی برای توجه و تمرکز توصيه نشده اما واضح است که صرف نظر از شکل ظاهری، این حالت مستلزم تأمل عمیق است. فرد از طریق تمرکز و توجه میتواند در مورد مسائل انتزاعی و عملی بصیرتهای جدید و ارزشمندی کسب کند. با این وجود، تأکید بیش از حد بر هر انديشهای که در هنگام تمرکر و توجه به ذهن میرسد نتیجۀ معکوس دارد. بعضی افکار همچون «امواج بیحاصل در دریا» شاید فايدۀ کم یا ناچیزی داشته باشند، «اما اگر قوۀ تمرکز و توجه سرشار از نور باطن و آراسته به صفات الهی باشد، نتیجه محقق است.»(ترجمه)۲
نصیحت حضرت بهاءالله در مورد لزوم تلاوت آيات در هر صبح و شام «اتلوا اياتالله فی کلّ صباح و مسآء» (آیات الهی را در هر صبح و شام تلاوت کنید) از ضروريات زندگی بهائی است. در عین حال ایشان خاطر نشان میسازند که نباید حجم و مقدار مطالعۀ آثار مایۀ فخر و غرور باشد. «لو يقرء احد اية من الايات بالرّوح و الرّيحان خير له من ان يتلو بالکسالة صحف الله المهيمن القيّوم»۳ (اگر کسی فقط یک آیه از آیات الهی را با روح و ریحان بخواند بهتر است از این که تمامی کتب خداوند مهیمن قیوم را با کسالت تلاوت کند). ایشان در ادامۀ همان مطلب ما را از این که مطالعۀ آیات الهی باعث کسالت شود بر حذر میدارند: «لا تحملوا علی الارواح ما يکسلها و يثقلها بل يخفّها لتطير باجنحة الايات الی مطلع البيّنات هذا اقرب الی الله لو انتم تعقلون».۴ (بر روح خود آنچه را که مایۀ کسالت و سنگینی است تحميل ننمائيد، بلکه آنچه که او را سبکبار میکند قرار دهید تا با بالهای آیات، به سوی محل طلوع نشانههای آشکار خداوند به پرواز درآید. اگر نیک بیندیشید، این شیوه، به خداوند نزدیکتر است.)
مطالعۀ روزانۀ متون مقدس فرصتی برای تمرکز بر مفاهیم عمیق و تأمل در مورد نحوۀ به کارگیری آنها در زندگی و رفتار خود و همچنین در تلاشهایمان برای مشارکت در پیشرفت اجتماع فراهم میآورد. چنین توجه و تمرکزی ما را یاری میدهد تا به این توصیۀ حضرت بهاءالله جامۀ عمل بپوشانیم که میفرمایند: «و اجعلوا اشراقَکم افضلَ من عشيّکم و غَدَکم احسنَ من امسکم». ۵ (صبحتان را از شامتان برتر و فردایتان را از دیروزتان نیکوتر نمایید.)