بیت العدل اعظم در تاریخ ادیان مؤسسه‌ای بی‌مانند است. هرگز سابقه نداشته است که مظهر ظهور الهی صراحتاً مؤسسه‌ای را مقرّر نماید که وظیفه‌اش حفظ یکپارچگی و انعطاف پذيری دین، تضمین وحدت و هدایت فعّالیّت‌های پیروان و بهبود و پيشرفت اجتماع باشد.

بیت العدل اعظم به واسطۀ اختیاری که از طرف حضرت بهاءالله به آن اعطا شده است، به عنوان مرجع و مرکز نظم اداری عمل می‌نماید؛ نظمی که خصوصیّات، اختيارات و شیوۀ عملکردش به صراحت در آثار مقدس بهائی تشریح شده است. از ویژگی‌های عملکرد مؤسسات نظم اداری بهائی روحیۀ خدمت عاشقانه و تمرکز بر توسعۀ استعدادهای بالقوۀ انسانی و پیشرفت تمدن است.

اختیارات و وظایف

اعضای بیت العدل اعظم، اردیبهشت سال ۱۳۴۲ ه.ش. (آوریل ۱۹۶۳ میلادی)

اعضای بیت العدل اعظم که از طریق انتخابات تعیین می‌شوند در آثار مقدس بهائی با عباراتی چون «امناء الله بين عباده و مطالع الامر فی بلاده»۱ (امينان خداوند در میان بندگانش و مظاهر امر در ديار او)، «رجال العدل»۲(مردان عدالت)، «وکلاء‌الله»۳(نمایندگان خداوند) و «امناء الرّحمن»۴(امينان خداوندِ رحمان) توصیف گشته‌اند. ایشان باید همچون «رعاة اغنام الله»۵ (چوپان‌های گوسفندان خداوند) به حفاظت و حراست از وحدت و سعادت پیروان حضرت بهاءالله بپردازند و «مظاهر تقوای الهی و مطالع علم و دانائی»۶ و «ثابت بر دين الهی و خيرخواه جميع نوع انسانی»۷ باشند.

بیت العدل اعظم عهده‌دار امور مردمان است. باید تعالیم حضرت بهاءالله را جهت «تربيت عباد و تعمير بلاد و حفظ نفوس و صيانت ناموس»۸ به کار برد، در جمیع احوال به مصالح مردم ناظر باشد و در همۀ شرائط به حفظ و صیانت نوع انسان اعمّ از زن و مرد و کودک پردازد.

از دیگر وظایف بیت العدل اعظم ترویج صلح جهانی است «تا عالم از مصاريف باهظه فارغ و آزاد شود»۹. اعضای این هیئت همچنین باید در «صيانت» و «علوّ» و «حفظ»۱۰ مقام دین «جهد بلیغ مبذول دارند»۱۱.

از آنجایی که «تغيّر و تبدّل از خصايص و لوازم امکان و زمان و مکان است»۱۲ ، حضرت بهاءالله در مورد اموری که خود صراحتاً در آثارشان به آنها نپرداخته‌اند، این اختیار را به اعضای بیت العدل اعظم موهبت فرموده‌اند که آنها را در نظر بگیرند و «آنچه را پسنديدند مجری دارند.» ۱۳

حضرت بهاءالله می‌فرمایند «چونکه هر روز را امری و هر حین را حکمتی مقتضی»۱۴ لذا «امُور به وزرای بيت عدل راجع تا آنچه را مصلحت وقت دانند معمول دارند.» ۱۵

آثار مبارکۀ بهائی تضمین می‌نمایند که بیت العدل اعظم با «الهام و تأیید روح القدس»۱۶ تصمیم‌گیری نموده و به وضع احکام می‌پردازد. آنچه بیت العدل اعظم مقرّر نماید برای بهائیان «اتّباعش فرض و مسلّم و واجب»۱۷ است.

مبدأ تاریخی بیت العدل اعظم

حضرت بهاءالله در کتاب اقدسمؤسسۀ بیت العدل اعظم را وضع نمودند و وظایف آن را نیز در تعدادی از دیگر آثار خود شرح و بسط دادند. حضرت عبدالبهاء در الواح وصایای خود بر اختیارات و مرجعیّت بیت العدل اعظم تأکید نمودند و توضيحات بیشتری در ارتباط با تأسیس و عملکرد آن هیئت ارائه فرمودند.

در سال‌های اوّلیّۀ قرن بیستم، حضرت عبدالبهاء در زمانی که زندگی‌شان به شدّت در معرض خطر قرار داشت، ترتیباتی فراهم کردند تا در صورت بروز اتّفاقی برای ایشان، انتخابات بیت العدل اعظم صورت پذیرد. البتّه هرگز نیاز به استفاده از این تمهیدات پیش نیامد.

پس از درگذشت حضرت عبدالبهاء، حضرت شوقی افندی ولیّ‌امر بهائی، تأسیس بیت العدل اعظم را در صدر امور قرار دادند. ایشان بیشتر از سه دهه صرف آماده‌سازی جامعۀ جهانی بهائی برای انتخابات بیت العدل اعظم نمودند و مکرراً با اشاراتی باشکوه از آن روز خجسته صحبت می‌داشتند. با این وجود، برای فراهم ساختن شالوده‌ای مستحکم برای این مؤسسه، ابتدا لازم بود که شبکۀ جهانی محفل‌های محلّی و ملّی برقرار شود و تقویت یابد. هر محفل ملّی جدیدی که تشکیل می‌شد مانند ستونی بود که «ثقل بیت عدل عمومی» را «تحمّل» می‌نمود و «پایه و اساس آن را»۱۸ توسعه می‌بخشید.

در سال ۱۳۳۱ ه.ش. (۱۹۵۱ میلادی)، حضرت شوقی افندی افرادی را به عضویّت یک شورای بین‌المللی بهائی، که طلايۀ بیت العدل اعظم بود، تعيين نمودند. در سال ۱۳۴۰ ه.ش. (۱۹۶۱ میلادی) این شورا به هیئتی انتخابی تغییر يافت و اعضای آن توسط تمام محفل‌های ملّی و منطقه‌ای موجود در عالم انتخاب گردید.

پس از درگذشت ناگهانی حضرت شوقی افندی در سال ۱۳۳۶ ه.ش. (۱۹۵۷ میلادی)، گروهی از بهائیان برجسته که از طرف ایشان به عنوان ایادیان امرالله تعيين شده بودند، خدمات ایشان را با وفاداری کامل ادامه دادند. این افراد ترتیبات لازم برای برگزاری نخستین انتخابات بیت العدل اعظم را فراهم نمودند.

در اردیبهشت ۱۳۴۲ ه.ش. (آوریل ۱۹۶۳ میلادی)، مقارن با صدمین سالگرد اظهار‌امر علنی حضرت بهاءالله، انتخابات بیت العدل اعظم با شرکت ۵۶ محفل روحانی ملّی که تا آن زمان در عالم تأسیس شده بود، صورت گرفت. با تشکیل بیت العدل اعظم، شورای بین‌المللی بهائی از ادامۀ فعّالیّت باز ایستاد.

تشکیل بیت العدل اعظم رخدادی بسیار حائز اهمّیّت بود. در پی بیش از یک قرن گسترش و تحکیم و در طیّ یک انتخابات دموکراتیک جهانی، بهائیان عالم موّفق به تشکیل آن مؤسسۀ بین‌المللی دائمی شده بودند که حضرت بهاءالله برای هدایت امور جامعه مقرّر نموده بودند.

بیت العدل اعظم، از زمان تشکیل تا به امروز، بیش از نیم‌قرن را صرف بنا و تحکیم جامعۀ بهائی نموده‌؛ جامعه‌ای که از منابع و قابلیّت‌های لازم برخوردار است تا با بکارگیری تعالیم حضرت بهاءالله برای بهبود عالم، در تأسیس آن تمدّن جهانی که توسط ایشان ترسیم شده، مشارکت نماید.

بیت العدل اعظم تعدادی مؤسسّۀ انتصابی را برای پشتیبانی امور خود تأسیس نموده است که از آن میان می‌توان به هیئت‌های مشاورین قارّه‌ای و دارالتبلیغ بین‌المللی اشاره کرد.

همان‌طور که حضرت بهاءالله تصریح فرموده بودند، مقرّ بیت العدل اعظم بر کوه کرمل در ارض اقدس، در جوار آرامگاه حضرت باب واقع شده است.

انتخابات بیت العدل اعظم

انتخابات بیت العدل اعظم در فرآیندی سه مرحله‌ای صورت می‌پذیرد.

در هر جامعۀ ملّی بهائی، تمام بهائیانی که حدّاقل ۲۱ سال سن دارند، واجد شرایط شرکت در انتخابات سطح پایه‌ای می‌باشند که یک بار در سال در سراسر کشور انجام می‌پذیرد و انجمن شور روحانی محلّی ناميده می‌شود. در این انجمن‌های شور روحانی، بهائیان با رأی مخفی نمایندگانی را تعیین می‌کنند که مسئولیّت انتخاب نه نفر برای عضویّت در محفل روحانی ملّی برای دوره‌ای یک ساله را به عهده خواهند داشت. سپس، انتخابات محفل روحانی ملّی در انجمن شور روحانی ملّی صورت می‌گیرد.

یکی از نمایندگان بولیوی در حال به صندوق انداختن رأی خود در انتخابات بیت العدل اعظم، اردیبهشت ۱۳۸۷ه.ش. (آوریل ۲۰۰۸ میلادی)

اعضای تمامی محفل‌های روحانی ملّی، به نوبۀ خود، نه نفر را برای خدمت در بیت العدل اعظم انتخاب می‌نمایند. انتخابات بیت العدل اعظم هر پنج سال یک بار با برگزاری کانونشن بین‌المللی بهائی صورت می‌پذیرد. این گردهم‌آیی که چند روز به طول می‌انجامد، در مرکز جهانی بهائی واقع در حیفا، در اسرائیل برگزار می‌شود؛ محلّی که این امکان را برای اعضای محفل‌های روحانی ملّی فراهم می‌آورد تا با زیارت اماکن مقدس بهائی خود را برای وظیفه‌ای که به آنها محوّل شده است، آماده نمایند. آن هنگام که هر کدام از نمایندگان رأی خود را تقدیم می‌دارند در ضمیر آنها بیش از هر چیز قسمت‌هایی از آثار بهائی نقش بسته است که افرادی را که این نمایندگان برای خدمت در چنین هیئت عظیم‌الشأنی انتخاب می‌کنند، با عباراتی همچون «مطالع علم ودانائی»، «ثابت بر دين الهی» و «خير‌خواه جميع نوع انسانی»۱۹ توصیف می‌نمایند. همانند انتخابات سایر مؤسسات بهائی، انتخابات بیت العدل اعظم فاقد هر گونه نظام کانديد و معرفی نامزد‌های انتخاباتی، حزب‌گرایی، مبارزه و تبلیغات انتخابی است.

عضویّت در بیت العدل اعظم فقط مخصوص به مردان است. اگر چه این موضوع ممکن است تعجّب‌برانگیز باشد، شرطی است که حضرت بهاءالله خود وضع نموده‌اند و حضرت عبدالبهاء اینگونه توضیح داده‌اند که حکمت آن به طور کامل در آینده درک خواهد شد. از آنجایی که آثار بهائی سرشار از بیانات روشن و صریح دربارۀ برابری زنان و مردان می‌باشد، مسئلۀ عضویّت مردان در بیت العدل اعظم به هیچ‌وجه نمی‌تواند به عنوان نشانه‌ای از برتری مردان بر زنان درنظر گرفته شود. حضرت عبدالبهاء می‌فرمایند برابری زن و مرد «حقیقتی مسلّم»۲۰ است. بیت العدل اعظم به وسیلۀ هدایات خود به جوامع بهائی در سراسر عالم، اختصاص منابع به توسعه و آموزش زنان و به ویژه کودکان دختر، ارائۀ بیانیه‌هایی توسط جامعۀ جهانی بهائی در سازمان ملل متّحد و از طریق شرکت جامعۀ بهائی در کنفرانس‌ها، سمینارها و سایر عرصه‌ها، با تمام قوا به پیشبرد اصل برابری زنان و مردان پایبند می‌باشد.