فضاهای مشورت

حضرت بهاءالله می‌فرمایند:

«مشورت بر آگاهی بیفزاید و ظن و گمان را به یقین تبدیل نماید. اوست سراج نورانی در عالم ظلمانی؛ راه نماید و هدایت کند. از برای هر امری مقام کمال و بلوغ بوده و خواهد بود، بلوغ و ظهورِ خِرَد به مشورت ظاهر.»

مشورت صادقانه، بی‌غرضانه و صمیمانه برای موفقیت هر اقدام جمعی ضروری است و محوریت مشورت در شیوۀ عمل موسسات بهائی یکی از مشخصه‌های بارز نظم اداری بهائی به شمار می‌رود. هدف چنین مشورتی تنها فراهم آوردن چارچوبی برای تصمیم‌گیری جمعی نیست؛ اگر چه این مسئله نیز مهم است، اما مشورت وسیله‌ای برای هماهنگ کردن دیدگاه‌ها، ترویج وحدت میان اعضای جامعه و تقویت پیوندهای اعتماد و محبت بین افراد و موسسات است. مشورت این امکان را فراهم می‌آورد تا بصیرت‌های جدید درمورد مسائل پیچیده مطرح شوند و بی‌غرضانه مورد بررسی قرار گیرند. مشورت همچنین اقدام سیستماتیک را ترویج می‌دهد، تمرکز را میان شرکت‌کنندگان در یک خط کاری حفظ می‌کند، اجازه می‌دهد که با مطرح شدن دیدگاه‌های متنوع، فهم گروه دربارۀ یک موضوع ارتقا یابد و فعالیت‌های مرتبط پیشرفت نمایند. در این ارتباط، مشورت یکی از اجزای ضروری حالت یادگیری است که جامعۀ بهائی در تمام تلاش‌های متنوع خود آن را اتخاذ می‌کند.

مشورت موثر که مقابله و مجادله و تحمیل عقاید و برنامه‌ها را مجاز نمی‌شمرد، در کارکرد محافل روحانی محلی و ملی نقش محوری دارد. با این حال، اصول مشورت با درجات مختلفی از رسمیت در فضاهای متعدد دیگری نیز استفاده می‌شوند: میان موسسات و گروه‌های اداری مختلف، در خانواده، بین موسسات و جامعه، میان شرکت‌کنندگان در یک پروژۀ خاص و البته به طور فزاینده‌ای میان افراد و نهادهایی‌ که در سطح محلی مشارکت جامعۀ بهائی در بهبود اجتماع را هماهنگ می‌کنند.

بیت العدل اعظم مرقوم داشته‌اند:

«…مشورت بهائی باید در نهایت محبت و صمیمیت و اتحاد صورت گیرد. کسانی که به مشورت می‌پردازند باید با تبتل و ابتهال و اشتیاق به کسب تأییدات از افق ابهی، نظرات خود را با کمال آزادی و بدون پافشاری بر عقاید شخصی و با رعایت ادب و احترام کامل ابراز دارند و به منظور نیل به اتحاد نظر با دقت و تمعن و انصاف به اظهارات دیگران توجه نمایند. حضرت عبدالبهاء توصیه می‌فرمایند که اگر تصمیم‌گیری در مورد موضوعی به بحث‌های طولانی و یا خدای ناکرده مشاجره و اختلاف منجر گردد، می‌توان آن را موقتاً متوقف ساخت و در وقت مناسب دیگری مجدداً به آن پرداخت. مطمئن باشید که با مساعی خالصانه خود در اجرای این اصول از طریق مشورت در بین خانواده‌ها و یا در گروه‌های کوچک و به مدد تأییدات الهی و به قوۀ میثاق به حل و فصل اکثر مسائل توفیق خواهید یافت. در این مورد باید توجه داشت که هدف از مشورت همیشه وصول به تصمیمی نهایی نیست بلکه در بسیاری از موارد، منظور تبادل افکار، جهت روشن‌تر شدن مواضیع و ایجاد وحدت نظر است.»

موضوع مشورت بهائی علاوه بر متن فوق در قسمت‌های دیگر این مجموعه نیز مورد اشاره قرار گرفته است. بررسی خصائل و نگرش‌های شرکت‌کنندگان در مشورت بهائی از جمله حالت دعا، فروتنی، انقطاع و صبر، که در متن محفل روحانی محلی در بخش آنچه بهاییان اعتقاد دارند منظور شده است و همچنین توصیف نقش محوری مشورت در حیات جامعۀ بهائی در بخش سوم بیانیۀ وعده صلح جهانی می‌تواند جالب توجه باشد.

یادداشت: